Φυλλάδιο Χαλκιαδάκης - ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ ΠΛΕΟΝ - σελίδα 56

thumbnail - Φυλλάδια Χαλκιαδάκης - Εκπτωτικά προϊόντα - ψωμί, γάλα, ελιξίριο. Σελίδα 56.
56 / 81

Προϊόντα σε αυτό το φυλλάδιο

 
ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΤΩΝΦΥΤΩΝ κατανοήσομε πόσο διαδεδομένες ήταν αυτές οι μέθοδοι σε καιρούς πολέμου . Η κρητική λαϊκή παράδοση διασζει σχε τικά περιστατικά από την εποχή των μεγάλων επαναστάσεων του νησιού (19ος αινας) . Ο φλόμος μπορούσε να πετύχει κα ταστροφικότερες συνέπειες από τα όπλα . Λέγεται, όμως , (Χa- βάκης, Φυτά και Βότανα της Κρήτης, σελ . 122) ότι προκαλεί σοβαρές γαστρεντερικές διαταραχές με αιματηρή διάρροια , γι' αυτό και τον χρησιμοποιούσαν οι βοσκοί όταν ήθελαν να διξουν κάποιον ανεπιθύμητο επισκέπτη. έριχναν μια ή δυο σταγόνες γαλακτδους χυμού στο ποτό, το νερό ή το φαγητό του και όπου φύγει φύγει. δεν προλάβαινε, λένε, τη διάρροια Προφανς , αυτές οι επικίνδυνες πρακτικές δεν ήταν ευρύτερα διαδεδομένες . Λίγη δοσολογία παραπάνω αρκούσε για να συμβεί το κακό . αΓάλαα του φλόμου , λέει η Φραγκάκι , αρίχνουν οι βοσκοί μέσα στο γάλα που δίνουν το πρωί σε ανεπιθύμη- τους μουσαφίρηδες . Τους φέρνει διάρροια και σηκνουνται και φεύγουν (Συμβολή εις την δημδη ορολογίαν , 1969, σελ 63). Η σύγχυση, πάντως για τα φυτά με γαλακτδη χυμό φαί- νεται να είναι πολύ παλιά και να ξεκινά από τα αρχαία ή τα βυ- ζαντινά χρόνια . Στο βυζαντινό Ορνεοσόφιον αναφέρεται θεραπεία γερακιού με τασκαμωνίαν , την λεγομένην γαλα- κτίδαν, που πιθανς εννοεί τον τιθύμαλο. σεις τον λόγο για τον οποίο οι γαλατσίδες έχουν γαλακτδη χυμό: Μια νεράιδα αγάπησε έναν νέο κι έκαμε παιδί μαζί του . Το ξερε ο νέος η καλή νεράιδα του το είχε πει, αθα μείνω μαζί σου μα θα με βλέπεις μόνο τις νύχτες μόλις ξημερσει θα χάνομαι αλίμονο και με δει το φως του ήλιου. Πήγε ο νέος σε μάγους και τον συμβούλεψαν να την κοιμίσει βαθιά, του δσανε κι ένα βο- τάνι που φέρνει τον ύπνο, μια παπαρούνα. Είπαν πως αν την έβλεπε κοιμισμένη ο ήλιος, θα έμενε για πάντα γυναίκα. Δυο μέρες και δυο νύχτες κοιμότανε και ξύπνησε το μεσημέρι της τρί της μέρας Είδε το φως και την έπιασε σύγκρυο. Από το ζόρι της να φύγει σκόνταψε κι έπεσε στο δρόμο. Τρεις μέρες είχε να βυζάξει το παιδίτης είχαν πρηστείτα βυζιά της κι εκείπου έπεσε ακούμ πησε το μπέτη της στη γη κι έτρεξε βρύση το γάλα . Απ' αυτό το γάλα φύτρωσε η πρτη γαλατσίδα. Παρόμοιες παραδόσεις συναντού με και σ'άλλες περιοχές της Ελλάδας. Μεταφέρω κι εδ όσα έγραψε η αείμνηστη φίλη καθηγήτρια Λαογραφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνν Μαρία Μηλίγκου-Μαρκαντνη (Δέντρα, φυτά, άνθη στον λαϊκό πολι- τισμό των νετερων Ελλήνων , Αθήνα 2006, σελ. 61 ) : Πιστεύε- ται ότι στον τόπο όπου έσταξε γάλα από το στήθος γυναίκας η οποία αυτοκτόνησε ή έπεσε στο έδαφος π.χ. βασιλοπούλας , φυτρνει ένα γαλακτοφόρο φυτό , το γαλόχορτο: "Καθς έπεσε η κόρη έσκασαν τα βυζιά της κι έσταξε γάλα πολύ . Από αυτό εφύτρωσε γαλόχορτο κι ακόμη σήμερα όσες γυναίκες θέλουν να κάμουν γάλα άφθονο πηγαίνουν στο μέρος εκείνο , σταυροδένουν τα χέρια πίσω από τη ράχη τους και βόσκουν σαν προβατίνες το γαλόχορτο. Η παράδοση για τη βασιλοπούλα δημοσιεύτηκε από τον Νικ. Πολίτη Παραδόσεις τόμος Α, αρ. 1 7) και προέρχεται από τα Σέρβια Πιερίας . Δεν γνωρίζω ποιο βοτάνι ονομάζουν εκεί γαλόχορτο , φαντάζομαι, όμως ότι δεν θα είναι το ευφόρβιο). Στην Κρήτη δεν αναφέρονται πρακτικές σαν αυτές που πα- ραθέτει ο Πολίτης (να βόσκουν οιγυναίκες με σταυρωμένα τα χέρια στην πλάτη). Η Ε. Φραγκάκι καταγράφει τους τρόπους με τους οποίους φρόντιζαν παλαιότερα τις λεχνες: Την επό- μενη [του τοκετού] η λεχνα τρει και βραστή όρνιθα την οποία από πρωτύτερα είχε νοματισμένη για τούτη τη δου- λειά . Παραϋστερα τρει και γαλατσίδες (χόρτον) για να κατε βάση γάλα και ταξιδιάρικο ψωμί. Επίσης επιθέτει στσι κουτάλες τση μαυροματάκια φασούλια βρασμένα και κοπαν - σμένα . Αλλά τάσσεται και στην Παναγία τη Γαλατούσα για να κατεβάση γάλα. Ο αείμνηστος Αλ. Χατζηγάκης , στο βιβλίο του Εκκλησίες της Κρήτης, σελ. 63, αναφέρει ότι στο χωριό Αμνάτος Ρεθύμνης υπάρχει εκκλησία Παναγία η Γαλατού όπου οι γυ- ναίκες τάσσονται αν δεν έχουν γάλα, πηγαίνουν , πλύνουν το στήθος τους σε άγιασμα που τρέχει εκεί και κατεβάζουν γάλαν. Στη Μεσαρά, απ' όπου και η παράδοση για το γάλα της νε- ράιδας , οι γυναίκες έκαναν στις ργες των βυζν τους σταυ- ρούς με γαλατσιδόγαλα για να μην τους λείψει το γάλα. Η γαλατσίδα, το γάλα της νεράιδας και τα σκασμένα βυζιά της βασιλοπούλας Ας αφήσομε, όμως τους φλόμους και τα τοξικά φυτά και ας επανέλθομε στη δική μας αθα και πολύτιμη γαλατσίδα. Όπως τονίσαμε ήδη, λαχανεύεται από την αρχαιότητα , από την εποχή που οι άνθρωποι αναζήτησαν την τροφή τους στη φύση , Οι Βυζαντινοί έτρωγον την σημερινήν γαλατσίδα την οποίαν γαλακτίτην και γαλακτίδα καλούσαν οι μεσαιωνικο σημεινει ο Φαίδων Κουκουλές (Βυζαντινν βίος.. τ. E σελ 92), παραπέμποντας στον Συμεν Σηθ (25,1 ). Στην Κρήτη η γαλατσίδα χρησιμοποιήθηκε με πολλούς τρόπους . Ως τροφή , ως ίαμα και ως γαλακταγωγό ελιξίριο. Όπως και με άλλα φυτά με γαλακτδη χυμό, οι λαϊκοί θερα- πευτές τη συνιστούσαν για τη θεραπεία δερματικν παθή- σεων, ακόμη και καρκινωμάτων. Εσταζαν λίγες σταγόνες πάνω στο πάσχον σημείο του δέρματος. Από παλαιότερους πρακτι- κούς γιατρούς άκουσα ότι χρησιμοποιούσαν τη ρίζα του φυτού για τη θεραπεία νοσημάτων του γαστρεντερικού σω- λήνα (ακόμη και τα φύλλα που τργονταν ωμά ισχυρίζονταν ότι σταματούσαν τις ξινίλες ) , αλλά φαίνεται πως η συγκεκρ - μένη θεραπευτική πρακτική δεν ήταν ευρέως διαδεδομένη . Απεναντίας , σε όλο το νησί χρησιμοποιούσαν τη γαλατσίδα ως γαλακταγωγό ελιξίριο για τις εγκύους και τις θηλάζουσες μητέρες . Πρόκειται για μια μορφή αναλογικής μαγείας: Το φυτό βγάζει γάλα , άρα και η γυναίκα που το καταναλνει θα βγάζει γάλα. Η τοπική παράδοση εξηγεί με γοητευτικές μυθικές διηγή- 56

Άλλα φυλλάδια Χαλκιαδάκης

Τελευταία φυλλάδια