Φυλλάδιο Χαλκιαδάκης - ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ ΠΛΕΟΝ - σελίδα 34

thumbnail - Φυλλάδια Χαλκιαδάκης - Εκπτωτικά προϊόντα - κρεμμύδια, γλάστρα. Σελίδα 34.
34 / 81

Προϊόντα σε αυτό το φυλλάδιο

 
34 ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ Με πόση παραστατικότητα κατάφερε ο γλωσσοπλάστης λαός να περιγρά- ψει ένα φυτικό είδος χρησιμοποιών- τας μια λέξη από την καθημερινότητά του, να δημιουργήσει ζωντανές εικό- νες και να παραπέμψει σε τόσα συμ- βολικά συμφραζόμενα! Αποχτενίδια είναι τα μαλλιά που μένουν στο χτένι μετά το χτένισμα. Και στο παρελθόν, τότε που οι γυναίκες είχαν κατά και νόνα μακριά μαλλιά, έμενε μια του- λούπα στα δόντια της χτένας. Τρίχες μικρές και μεγάλες ανακατωμένες, μπλεγμένες η μια με την άλλη. Αποχτενίδια του διαόλου, λοιπόν. Ίσως κάποτε να είχαν πλαστεί και πα- ραδόσεις που να δικαιολογούσαν την ονομασία, μα τώρα πια δεν υπάρχουν. Μένει μονάχα η ονομασία. Ακατά- γραφη απ' όσο γνωρίζω. Δώρο πολύ- τιμο μιας γριούλας που την είχε ακούσει από τη μάνα, τη γιαγιά, την προγιαγιά της. - Αποχτενίδια, είπα, αλλά γιατί του διαόλου; Εκείνη γέλασε δυνατά, μάλλον αυ- τονόητη θεωρούσε την ερμηνεία. - Δεν ξέρεις γιατί; Όπου πέσουν αυτά τ' αποχτενίδια δεν μένει τίποτα ζωντανό. Σκεπάζουν τα φυτά και τα καταστρέφουν. Πολλά ξεραίνονται. Όσα δεν ξεραθούν μαραζώνουν. Καλύτερη περιγραφή δεν θα μπο- ρούσε να υπάρξει για ένα κοινότατο παράσιτο, γνωστό με την επιστημο- νική ονομασία Cuscuta. Αληθινός δαί- μονας για τους κήπους. Αν πιάσει κάπου μπορεί να προκαλέσει κατα- στροφή. Στις πατατιές, ας πούμε. Και στα κρεμμύδια. Απομυζά τους χυμούς και δεν τ’ αφήνει ν’ αναπτυχθούν. Όπως έγινε στο σπίτι κάποιου φίλου που ήθελε να καλλιεργήσει αντωναΐδα στη γλάστρα. Κάποια μέρα είδε τούτα τα κίτρινα νήματα πλεγμένα στα κλα- διά του βοτάνου. Δεν ήξερε τι ήταν και τα άφησε. Στο τέλος του καλοκαιριού η αντωναΐδα του (Origanum micro- phyllum) είχε ξεραθεί. Μέγας δάσκαλος η φύση. Διδά- σκει. Παρατηρώντας την ξέρεις τι θα πει παράσιτο. Καταλαβαίνεις καλύ- τερα γιατί επεκτάθηκε η σημασία της λέξης, γιατί μεταφέρθηκε από το φυ- σικό περιβάλλον στο κοινωνικό. Ας αφήσομε, όμως, τα κοινωνικά παράσιτα και ας επιστρέψομε στ'απο- χτενίδια. Η Cuscuta (ακούγεται κου- σκούτα και κουσκουτά) δεν είναι συνηθισμένη στην Κρήτη αλλά δεν είναι και άγνωστη. Φυτρώνει κυρίως σε καλλιέργειες και από κει εξαπλώνε- ται. Οι παλιοί καλλιεργητές, που ήξε- ραν καλά τη φύση, προτιμούσαν να ξεριζώσουν ένα φυτό παρά να αφή- σουν το παράσιτο πάνω του. Μονο- ετές είναι, αλλά κάνει σπόρια, πολ- λαπλασιάζεται και την επόμενη χρονιά είναι δύσκολο να καταπολεμηθεί. Φύλλα δεν έχει. Ούτε χλωροφύλλη συνθέτει. Και... γένια του δαιμόνου! Το παιχνίδι των ονομάτων δεν έχει τέλος. Δύσκολο πολύ να βγάλεις άκρη. Συχνά αλλάζουν από χωριό σε χωριό. Το ίδιο φυτό απαντάται με διαφορετι- κές λαϊκές ονομασίες. Πολύ συχνά, όμως, γίνεται και το αντίστροφο: μια ονομασία αντιστοιχεί σε διαφορετικά είδη. Παράδειγμα η αντωναΐδα που αναφέ- ραμε και πιο πριν. Στην Ανατολική Κρήτη αντωναΐδα είναι το θαυμάσιο βοτάνι Origanum microphyllum (ανή- κει στην ευρύτερη οικογένεια της ρί- γανης), στο Μαλεβίζι αντωναΐδα είναι ένα φυτό με τοξικές ιδιότητες, το τεύ- κριον, που μυρίζει λιβάνι. Το μπέρδεμα γίνεται ακόμη μεγαλύτερο αν μιλήσεις για το πρώτο, το γευστικότατο βοτάνι, στον Αποκόρωνα. Κανένας δεν θα κατ ταλάβει γιατί εκεί το λένε... μαντζου- ράνα. Ας θυμηθούμε τώρα ότι ένα άλλο βοτάνι έχει αυτή την ονομασία σε όλη σχεδόν την Ελλάδα, το Origa- num majorana! Αναζητήσαμε κι άλλες ονομασίες για τα... αποχτενίδια του δαιμόνου. Και

Άλλα φυλλάδια Χαλκιαδάκης

Τελευταία φυλλάδια