Αριστερή σελίδα.
Αριστερά: Ο πύργος στις Μένιες.
Δεξιά: Ερειπωμένα θολωτά κελιά.
Πάνω: Και μια αναμνηστική...
Ο Άγιος Ροδωπιανός
Οδοιπορικό μνήμης είναι τούτο το κεί-
μενο. Συνάζω φωτογραφίες και σημει-
ώσεις, εικόνες έρχονται και μένουν
στην οθόνη του νου. Είναι ωραίες οι
επιστροφές σε βιώματα, όπως είναι
ωραίο και το ξύπνημα των συναισθη-
μάτων, ή ακόμη και οι συγκρίσεις ανά-
μεσα σε διαφορετικές εποχές. Σύντομο
είναι το μικρό οδοιπορικό μας στις Μέ-
νιες. Κι αν κάτι το μακραίνει, αυτό είναι
η αναπόληση εκείνης της εποχής. Τότε
οι άνθρωποι διηγούνταν ακόμη ιστο-
ρίες της Κατοχής, τότε θυμούνταν
ακόμη τις αφηγήσεις των παππούδων
και των γιαγιάδων, βιώματα και θρύ-
λους και παραδόσεις. Και όλα τούτα
λειτουργούσαν σαν κρίκοι μιας μακράς
αλυσίδας και συντηρούσαν τη συλλο-
γική μνήμη.
Αρχές δεκαετίας του 1990, άνοιξη
καιρού, λίγο πριν το κολατσιό. Ο καφές
στο μικρό καφενείο του χωριού μο-
σχομύριζε, από ένα κασετόφωνο ακού-
γονταν κοντυλιές του Κουτσουρέλη, η
μικρή παρέα - τρεις όλοι κι όλοι – στο
διπλανό τραπέζι καθάριζε αγκινάρες·
ίσως ετοιμάζονταν ν' αρχίσουν τις τσι-
κουδιές. Στο άλλο τραπέζι δυο γέροι
συζητούσαν για τον βασανιστικό νοτιά
που μόλις την προηγούμενη νύχτα είχε
κοπάσει, αλλά γρήγορα γύρισαν την
κουβέντα στην πολιτική με σχόλια
τσουχτερά κι ευρηματικά, τέτοια που
μόνο στα χωριά μας μπορείς ν' ακού-
σεις. Είναι να τους χαίρεσαι τους παλι-
ούς Κρητικούς όταν βρίσκονται παρέα
ΥΠΕΡ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2022
με ντόπιους ή ξένους επισκέπτες. Συ-
νορίζονται ποιος θα πρωτοκεράσει κι
όταν μιλούν για τα χωριά τους, το κά-
νουν με τόση αγάπη που θαρρείς πως
θέλουν να δείξουν πόσο βαθιά είναι η
σχέση τους με τη γενέθλια γη· τους
ακούς και νομίζεις ότι αισθάνονται να
τους βαραίνει ολάκερη η ευθύνη για
την εικόνα που θα σχηματίσει ο κάθε
ξένος για τον τόπο τους. Τους χάρηκα
κι εγώ τους Ροδωπιανούς εκείνη τη
μέρα. Μικρές και μεγάλες ιστορίες ξε-
διπλώνονταν μπροστά μας, έσμιγε ο
θρύλος με το βίωμα κι ήταν στιγμές
που νόμιζα πως θα έβλεπα να ξετρυ-
πώνει από κάποιο στενό του χωριού ο
Βενετσιάνος άρχος που 'χε χτίσει κά-
ποτε τη βίλα του σε τούτα τα μέρη.
Ήταν, νομίζω, η δεύτερη ή τρίτη φορά
που καθόμουν στο ίδιο καφενείο
εκείνη την άνοιξη. Τους θυμόμουν και
με θυμούνταν.
Τότε άκουσα για τον Άγιο Ροδω-
πιανό και ο νους πήγε σε κάποια καθα-
45
